या लेखाचा परिचय:
Can Psoriasis cause Arthritis? – होय, सोरायसिसमुळे कधीकधी संधिवात होऊ शकते, ज्याला सोरायटिक संधिवात (Psoriatic Arthritis) म्हणतात. ही एक स्वयंप्रतिकार स्थिती आहे जिथे शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती चुकून स्वतःच्या ऊतींवर हल्ला करते, ज्यामुळे त्वचा आणि सांधे दोन्ही जळजळ होतात. सोरायसिस असलेल्या लोकांमध्ये, रोगप्रतिकारक शक्ती आधीच अतिक्रियाशील असते, ज्यामुळे त्वचेच्या पेशींची जलद वाढ आणि जळजळ होते. जेव्हा हीच रोगप्रतिकारक प्रतिक्रिया सांध्यांवर परिणाम करते तेव्हा त्यामुळे वेदना, सूज आणि कडकपणा यासारखी लक्षणे उद्भवतात, विशेषतः बोटे, बोटे, गुडघे आणि पाठीच्या खालच्या भागात. सोरायसिस असलेल्या सर्व व्यक्तींना संधिवात होत नाही, परंतु अभ्यास असे सूचित करतात की सोरायसिस असलेल्या 50% रुग्णांना त्यांच्या आयुष्यात कधीतरी सोरायटिक संधिवात होऊ शकते.
होय, सोरायसिसमुळे संधिवात होऊ शकते. संधिवातला सोरायटिक संधिवात म्हणतात. सोरायटिक संधिवात हा एक स्वयंप्रतिकार रोग आहे, शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती चुकून स्वतःच्या ऊतींवर हल्ला करते. सोरायसिस असलेल्या व्यक्तींमध्ये, रोगप्रतिकारक शक्ती बिघडलेली असते, पेशींचे जास्त उत्पादन होते, परिणामी त्वचेची जळजळ आणि सांधे जळजळ होते. या जळजळीमुळे सांधेदुखी, सांध्याना सूज येऊ शकते. बोटे, गुडघे आणि पाठीच्या खालच्या भागात कडकपणा येऊ शकतो.
सोरायसिस असलेल्या सर्वच व्यक्तींना संधिवात होत नाही, परंतु अभ्यासानुसार एकूण रुग्णांपैकी ५०% रुग्णांना सोरायटिक संधिवात होऊ शकते. सोरायटिक संधिवाताची तीव्रता नेहमीच त्वचेच्या लक्षणांनुसार नसते. कधीकधी रुग्णांना सौम्य त्वचेची लक्षणे असू शकतात परंतु सांधेदुखीची समस्या खूप तीव्र असू शकते.
सोरायटिक संधिवाताची लक्षणे (Symptoms of Psoriatic Arthritis):
सांधेदुखी आणि सूज: यामध्ये बहुतेकदा बोटे, गुडघे आणि मणक्याचा समावेश होतो
सकाळी कडकपणा: सांधे आणि शरीर विश्रांतीनंतर ताठर होतात.
डॅक्टिलायटिस: आपल्याला बोटे आणि बोटांना “सॉसेजसारखी” सूज दिसते.
कोमलता आणि उष्णता: संबंधित सांधे स्पर्शास कोमल आणि उबदार असू शकतात.
गतीची श्रेणी कमी होणे: सांधे हलवताना अडचण येते जसे ते हलवायचे असतात तसे ते हलवता येत नाहीत.
नखांमध्ये बदल: नखे तुटणे, पातळ होणे आणि नखांच्या तळापासून वेगळे होणे.
थकवा: सोरायटिक आर्थरायटिस असताना थकवा आणि अस्वस्थतेची सामान्य भावना खूप जास्त असते.
सोरायटिक आर्थरायटिस असताना कोणता प्रकारचा व्यायाम तुम्हाला मदत करतो (Which exercise help you while you have psoriatic arthritis?):
सोपे ताणल्याने तुमचे सांधे लवचिक राहतात आणि कडकपणा टाळता येतो.
चालणे, पोहणे आणि सायकलिंग यासारख्या कमी-प्रभावी क्रिया उपयोगी ठरू शकतात ज्यामध्ये जास्त थकवा निर्माण होत नाही.
जडपणा कमी करण्यासाठी दररोज तुमचे सांधे हळूहळू ताणा.
स्नायूंना मजबूत करण्यासाठी आणि सांध्यांना आधार देण्यासाठी स्नायूंमधील ताण कमी करण्यासाठी हलके असलेले व्यायाम करा.
सांधे न ताणता व्यायाम करा.
निष्कर्ष:
सोरायटिक आर्थरायटिस ही अशी स्थिती आहे जी त्वचेच्या जळजळीला सांध्याच्या जळजळीशी जोडते. जरी ती पूर्णपणे बरी होऊ शकत नसली तरी, लवकर निदान आणि योग्य उपचार लक्षणे नियंत्रित करू शकतात, जळजळ कमी करू शकतात आणि सांध्यांना होणारे नुकसान टाळू शकतात. वैद्यकीय सेवेसोबतच, सौम्य व्यायाम, संतुलित आहार आणि ताण व्यवस्थापन ही स्थिती नियंत्रणात ठेवण्यात आणि एकूण जीवनाची गुणवत्ता सुधारण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतात.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न:
१. सोरायटिक आर्थरायटिस म्हणजे काय?
सोरायटिक आर्थरायटिस हा एक स्वयंप्रतिकार रोग आहे जिथे रोगप्रतिकारक शक्ती सांध्यांवर हल्ला करते, ज्यामुळे वेदना, सूज आणि कडकपणा येतो, सहसा ज्यांना आधीच सोरायसिस आहे अशा लोकांमध्ये हे आढळते.
२. सोरायसिस असलेल्या सर्वांनाच सोरायटिक संधिवात होतो का?
नाही, सर्वांनाच तो होतो असे नाही, परंतु सोरायसिस असलेल्या सुमारे ३०-५०% लोकांना सांध्यांच्या समस्या येऊ शकतात.
३. सोरायटिक संधिवाताची सुरुवातीची लक्षणे कोणती आहेत?
सुरुवातीच्या लक्षणांमध्ये सांधेदुखी, सकाळी कडक होणे, बोटे किंवा पायांची सूज येणे आणि नखांमध्ये बदल यांचा समावेश आहे.
४. व्यायाम सोरायटिक संधिवात होण्यास मदत करू शकतो का?
हो, हलके ताणणे, पोहणे, चालणे आणि योगासने लवचिकता सुधारण्यास, कडकपणा कमी करण्यास आणि सांधे मजबूत करण्यास मदत करू शकतात.
५. सोरायटिक संधिवात बरा होऊ शकतो का?
यावर कायमचा इलाज नाही, परंतु लवकर उपचार, योग्य काळजी आणि जीवनशैलीतील बदलांसह लक्षणे प्रभावीपणे व्यवस्थापित केली जाऊ शकतात.